Tylko piecze w gardło? Czy także zapobiega chorobie Alzheimera?
Lekarze i dietetycy od dawna uważali dietę śródziemnomorską za korzystną dla zdrowia, w tym obniżającą. ryzyko rozwoju choroby Alzheimera. W ostatnim badaniu 1880 starszych osób z Nowego Jorku Wykazano, że u tych, które przeż 14 lat trwania obserwacji sci.śte przestrzegały zasad tej diety, ryzyko zapadnięcia na chorobę Alzheimera było o 32-40% niższe niż u pozostałych. Jednym z głównych czynników odpowiedzialnych za taki spadek ryzyka jest najpewniej oliwa extra virgin. Jej dzienne spożycie w typowej diecie śródziemnomorskiej sięga 50 ml (1/5 szklanki).
Początkowo badacze przypuszczali, że korzyść z jej konsumpcji wynika ze znacznej zawartości jednonienasyconych kwasów tłuszczowych. Ale w 2005 roku odkryto, że inny składnik oliwy, oleokantal, który drażni tylną ścianę gardła, dziala zaskakująco podobnie do ibuprofenu, popularnego leku przeciwzapalnego. Od tego czasu uwaga badaczy skupia się na hipotetycznych korzyściach z podawania tego składnika oliwy. W niektórych badaniach zaobserwowano, że oleokantal zaburza tworzenie się splotów neurofibrylarnych i blaszek beta-amyloidu – czyli struktur o kluczowym znaczeniu w typowej dla alzheimera destrukcji mózgu. Nowe szczegóły na temat działania ołeokantalu przynosi lutowy numer ACS Chemical Neuroscience.
Zawiera on opisy dwóch doświadczeń. W pierwszym komórki mysich mózgów w hodowli poddawano przez trzy dni działaniu oleokantalu w różnych stężeniach. W drugim związek ten – po raz pierwszy w historii jego badań – podawano żywym zwierzętom, codziennie przez dwa tygodnie. W obu przypadkach stwierdzono znaczny wzrost poziomu dwóch białek odgrywających ważną rolę w transporcie beta-amyloidu z mózgu, a także zwiększeniu aktywności enzymów degradujących ten prekursor złogów arnyloidowych. Naukowcy próbowali także podawać beta-amyloid do mózgów żywych myszy. W porównaniu z grupą kontrolną zwierzęta otrzymujące oleokantal wykazywały znaczne zwiększenie usuwania i degradacji peptydów beta-amyloidu. „Próbujemy lepiej poznać mechanizm działania ołeokantalu, a potem być może znaleźć inne tak działające związki, które posłużą za punkt wyjścia do poszukiwań leków” – mówi Amal K. K.addoumi, profesor farmacji na University of Louisiana w Monroe i współautorka wspomnianych artykułów.
Dodaje, że dokonane obserwacje będą przydatne raczej w prewencji niż leczeniu choroby. Uważa również, że do tzw. cudu śródziemnomorskiego przyczyniają się ponadto czynniki inne niż konsumpcja oliwy – na przykład wysiłek fizyczny i spożywanie znacznych ilości świeżych warzyw. Oleokantal to jeden z wielu związków testowanych przez naukowców w nadziei, że będą. usuwać beta-amyloid z mózgu. Wśród pozostałych są m.in. stary lek na raka skóry, który w ubiegłorocznych doświadczeniach złagodził objawy choroby Alzheimera u doświadczalnych myszy, a także przeciwciała bezpośrednio wiążące się z beta-amyloidem i go usuwające. „Ten artykuł [o oleokantalu] zbliża nas do wyjaśnienia, które konkretnie składniki tzw. nutraceutyków są rzeczywiście korzystne dla zdrowia” – podsumowuje Kenneth S. Kosik z University of California w Santa Barbara. Kosik zwraca jednak uwagę, że do wyników tych należy podchodzić z ostrożnością.1 dopóki nie zostaną przeprowadzone próby kliniczne z udziałem ludzi. Kadduomi z zespołem pracuje nad pozyskaniem odpowiednich funduszy na przeprowadzenie takich badań.