Mięśniaki macicy to najczęściej występujący rodzaj niezłośliwych nowotworów tego narządu. Mięśniaki są zbudowane z budującej mięsień macicy gładkiej tkanki mięśniowej. Ich występowanie rzadko jest pojedyncze. Najczęściej powstają kilka na raz i każdy oddzielny mięśniak ma nieco inny rozmiar i jest zlokalizowany w innym miejscu. W artykule dokładniej opisujemy co to są mięśniaki macicy, w jaki sposób powstają, jakie są ich objawy oraz w jaki sposób się je leczy.
Rodzaje mięśniaków macicy
Do grupy mięśniaków macicy zalicza się 3 główne rodzaje mięśniaków, które różnią się od siebie umiejscowieniem. Są to przede wszystkim mięśniaki podsurowicówkowe, mięśniaki podśluzówkowe oraz mięśniaki śródścienne. Oprócz tego czasami diagnozuje się także np. mięśniaki szyjkowe, mięśniaki międzywięzadłowe lub mięśniaki uszypułowane. Każdy ze wskazanych rodzajów mięśniaków może dawać nieco inne objawy. Często dochodzi jednak do sytuacji, gdy jednocześnie pojawia się kilka rodzajów mięśniaków. Zazwyczaj powstające mięśniaki mają kilka milimetrów średnicy i z czasem się powiększają. Jeżeli w porę nie uda się zareagować mogą nawet przerastać macicę w efekcie czego będą dawały obraz tzw. macicy mięśniakowej. Powstanie mięśniaków macicy jest stosunkowo częste i dotyczy około 25-40 proc. kobiet w wieku rozrodczym.
Jak tłumaczy nasz rozmówca, ginekolog z prywatnego gabinetu ginekologicznego w Białymstoku: Mięśniaki macicy zawsze z czasem zwiększają swoje wymiary, ale nie zawsze robią to w tym samym tempie. Czasami ich powiększenie do rozmiarów, które skutkują powstaniem objawów klinicznych zajmuje zaledwie 1-2 lata, a czasami powiększają się przez całe życie i nawet nie dochodzą do zagrażających zdrowiu kobiety rozmiarów. U kobiet po menopauzie mięśniaki z kolei zaczynają się zmniejszać i z czasem ulegają procesom degeneracyjnym.
Jakie mogą być objawy mięśniaków macicy?
Jak już wspomnieliśmy wcześniej dokładne objawy mięśniaków macicy zależą od ich typu, tzn. od miejsca wystąpienia. Można jednak wskazać na kilka objawów, które występują częściej od innych. Należą do nich przede wszystkim:
- Mniej lub bardziej silne bóle podbrzusza,
- Przedłużające się, bardziej obfite i bolesne krwawienia miesiączkowe,
- Dolegliwości bólowe w odcinku lędźwiowym kręgosłupa,
- Odczuwanie bólu podczas stosunku,
- Parcie na mocz i zaparcia stolca spowodowane uciskiem rozrastającego się guza na pęcherz moczowy i odbytnicę
Jak postępować w przypadku zaobserwowania u siebie objawów mięśniaków macicy?
Przede wszystkim od razu należy się zgłosić do gabinetu ginekologicznego w celu wykonania niezbędnych badań. Nie można takiej wizyty odkładać w czasie, ponieważ wtedy możemy dopuścić do sytuacji, że na początku niewielkie objawy z czasem będą się robiły coraz bardziej uporczywe. W diagnostyce mięśniaków macicy stosuje się standardowe badanie ginekologiczne, a także badania dodatkowe, które pozwalają na dokładniejsze rozpoznanie powstałych w obrębie macicy zmian. Należą do nich m.in. badanie USG dopochwowe, obrazowanie techniką rezonansu magnetycznego oraz tomografia komputerowa. Nie każda z tych metod pozwala na dokładne rozpoznanie każdego rodzaju występującego mięśniaka macicy. Najbardziej czułą i dającą najlepsze rezultaty metoda badania jest zdecydowanie zastosowanie rezonansu magnetycznego.
Na czym polega leczenie mięśniaków macicy?
Po dokładnym rozpoznaniu rodzaju i wielkości powodujących powstawanie nieprzyjemnych objawów klinicznych mięśniaków macicy konieczne jest dobranie odpowiedniej metody ich leczenia. W tym celu stosuje się zarówno leczenie operacyjne, jak i różne metody leczenia nieoperacyjnego.
Leczenie operacyjne mięśniaków macicy polega na wyłuszczeniu powstałego guza lub na usunięciu całej macicy. To jaką metodę wybierze się w danym przypadku zależy od rodzaju mięśniaków, ich liczebności oraz od ich wielkości. Np. mięśniaki śródjamowe lub podśluzówkowe można skutecznie usunąć metodą histeroskopową przez pochwę i nie ma konieczności usunięcia macicy. Na wybranie sposobu chirurgicznego usunięcie mięśniaków macicy oprócz ich rozmiaru, ilości oraz umiejscowienia wpływ musi mieć także wiek pacjentki, oraz to czy zależy jej na zachowaniu płodności. Czasami, choć rzadko, bo tylko u około 0,3 proc. pacjentek, głównie po menopauzie, niektóre wykazane w badaniu USG dróg rodnych zmiany, które były brane za niezłośliwe mięśniaki okazują się być tak naprawdę złośliwymi mięsakami. Najczęściej są one rozpoznawane już po wykonaniu zabiegu na podstawie innego ich unaczynienia.
W ostatnich latach coraz częściej wykorzystywane są również inne, już nieoperacyjne metody leczenia mięśniaków. Przede wszystkim mające na celu zmniejszenie ich wielkości oraz złagodzenie powstałych objawów leczenie farmakologiczne. Niestety zazwyczaj stosowanie leków doustnych wymaga wielu powtórzeń lub w końcu wykonanie operacji. Inną metodą jest jeszcze tzw. embolizacja tętnic macicznych, która polega na zatkaniu głównych naczyń odżywiających macicę, a więc także powstałych mięśniaków, i doprowadzenie do zahamowania ich wzrostu.
